Overhandiging lakprofiel afgraving Staringlaan

Een bijzonder stukje bodem van de Staringlaan

Hiernaast ziet u een lakprofiel van een oude bodem. Dit lakprofiel is gemaakt tijdens de archeologische opgraving op de Staringlaan in oktober 2015. Het profiel toont de oude bodem waar de vondsten uit de Midden Steentijd (8800 – 4900 voor Chr.) zich bevonden.

1: Jonger Dekzand II

Het gelige zand waar een groot deel van onze bodem uit bestaat heet dekzand. Het bovenste deel van dat zand, hierheen gewaaid tijdens de Laatste IJstijd (ongeveer 20.000 jaar geleden), heet Jong(er) Dekzand. Dit pakket is soms wel enkele meters dik.

2: Podzol

In het dekzand ontwikkelen zich door in- en uitspoeling van mineralen andere bodemtypen, herkenbaar aan een andere kleur. Deze bodem bevat grijzige en bruinige lagen, ontstaan doordat er humeus materiaal in zit, zoals resten van planten. De podzolbodem bevatte de vuurstenen en sporen die tijdens het archeologisch onderzoek werden gevonden. Deze bodem was dus het leefniveau (maaiveld) waar men toen op woonde. In dit geval ongeveer 7000 – 9000 jaar oud!

3: Stuifzand

Het lichtgele zand is stuifzand en een stuk minder oud, dan de bodem eronder. In het stuifzand zie je 2 typen:

a) onregelmatige laagjes van afwisselend schoon zand en meer donkere (humeuze) lagen. Het zand is ooit hierheen gewaaid. De donkere laagjes zijn plantenresten die hier tussen de verschillende stuiffasen groeiden.

b) zandlaag, met weinig humeus materiaal. Dit lijkt op een snelle afzetting van veel zand, waarbij planten geen tijd kregen om te groeien.

4. Karrensporen

Over het terrein aan de Staringlaan liep ooit een karrenpad. In het stuifzand zijn karrensporen zichtbaar, waar de wielen lange groeven door het zand trokken. Hier zie je de doorsnede van zo’n spoor, vermoedelijk uit de Late Middeleeuwen.

5: Bouwvoor (niet zichtbaar op lakprofiel)

Het stuifzandpakket wordt afgedekt door donkere, humeuze grond (bouwvoor) met gras.

Het maken van een lakprofiel

Voor het bewaren en bestuderen van bodemlagen is een handige methode ontwikkeld. Dat gebeurt lak op een licht schuin bodemprofiel te gieten. De lak dringt tussen het zand de bodem in. Vervolgens wordt een stuk gaas of doek op de bodemwand geplakt. Als de lak is gedroogd, maar nog niet volledig is uitgehard, wordt het geheel voorzichtig losgehaald. Het doek kan dan, samen met het meegekomen zand, op een houten plaat worden bevestigd. Dit noemen we een lakfilm of lakprofiel. Zo hoeft bestudering van de bodem niet perse buiten te gebeuren, maar kan het ook gewoon in een museum, universiteit of thuis. Een goed lakprofiel toont alle kleine details van een bodem, zelfs het dunste laagje. Maar een goed gemaakt lakprofiel is niet alleen handig voor bodemonderzoek, het is eigenlijk ook een kunstwerk op zich!

Het lakprofiel is vervaardigd door Dhr. prof. dr. J. Sevink van de Universiteit van Amsterdam. Het lakprofiel is een schenking van de Gemeente Soest aan Museum Soest ter ere van de afronding van de archeologische opgraving aan de Staringlaan.